Op 17 september – Prinsjesdag – presenteerde het kabinet de begroting voor 2020. Hieronder op een rij gezet wat de belangrijkste informatie is voor auto-/mobiliteitsbranche:
1. Klimaat en mobiliteit
De rode draad van het voorgenomen mobiliteitsbeleid is het klimaat; veel maatregelen hangen rechtstreeks samen met het Klimaatakkoord. Zo komt er extra geld beschikbaar om maatregelen uit het Klimaatakkoord uit te voeren en dit geld wordt onder meer besteed aan fietsparkeren en elektrisch vervoer. Deze middelen komen bovenop de Klimaatenvelop die bij Regeerakkoord beschikbaar is gesteld. De klimaatproblemen in combinatie met de fileproblematiek en teruglopende belastinginkomsten als gevolg van meer elektrische auto’s hebben dit kabinet bovendien overtuigd dat het volgend kabinet aan de slag moet met betalen naar gebruik. Het kabinet onderzoekt nu minstens drie varianten van betalen naar gebruik bij autorijden en schetst voorbereidingen, die waar nodig zelfs al door dit kabinet getroffen kunnen worden. De aanschafsubsidie voor particuliere auto’s is nog niet uitgewerkt. Zie hieronder.
Het kabinet kent waterstof een sleutelrol toe in de verduurzaming van de industrie en oa mobiliteit. Om dit potentieel te benutten komt er een ambitieus waterstofprogramma en ondersteunt het kabinet innovatie en grootschalige pilot- en demoprojecten. In 2020 ‘is de verwachting’ dat er in Nederland ongeveer 15 waterstofstankstations zullen zijn’.
2. Verhoging bijtelling
De bijtelling voor elektrische auto’s (alleen nieuwe gevallen) gaat volgend jaar al naar 8 procent en loopt in de jaren daarna stapsgewijs op naar het gewone tarief van 22 procent vanaf 2026. Bovendien wordt het maximumbedrag waarover deze bijtelling geldt, verlaagd van 50.000 euro dit jaar naar 45.000 euro in 2020 en 40.000 euro in de jaren erna. Die ‘cap’ geldt overigens niet voor waterstof-elektrische auto’s.
3. Onvoorspelbare overheid
Het voorkomen van overstimulering is op zich logisch volgende de branche en pleit daarom vóór een stapsgewijze vermindering van de bijtellingsvoordelen op elektrische auto’s. Wél vindt men dat de bijtelling al volgend jaar op de schop gaat. Voor de jaren 2017 t/m 2020 was het hele auto-fiscale beleid namelijk al vastgelegd in Autobrief II. En daar wijkt de overheid nu van af. Voorspelbaarheid van beleid is belangrijk voor de sector (denk aan verkoopdoelstellingen en inkoop voor volgend jaar) en voor het vertrouwen in de overheid. Op dit moment loopt een onderzoek naar de effecten op de markt van deze plotselinge wijziging. Afhankelijk van de uitkomsten zal door brancheorganisaties tijdens de behandeling in de Tweede Kamer worden gelobbyd voor uitstel van de maatregel tot 2021.
4. BPM en MRB
Een ander onderdeel uit het vandaag gepresenteerde wetsvoorstel is dat emissieloze auto’s tot en met 2024 vrijgesteld blijven van het betalen van de BPM en MRB (rijksdeel). Vanaf 2025 betalen zij een vaste voet van 360 euro per auto aan BPM, en gaat de MRB in twee stappen naar het normale tarief. Plug-in hybrides behouden tot en met 2024 het halftarief voor de MRB.
Het kabinet heeft op Prinsjesdag 2019 de nieuwe, langverwachte WLTP-tabellen voor de BPM gepresenteerd, die op 1 juli 2020 moeten ingaan. Met deze wetswijziging komt een einde aan de overgangsperiode, die sinds 1 september 2018 loopt. Sinds dat moment wordt de officiële CO2-uitstoot in Europa op basis van de nieuwe, strengere Worldwide Light Vehicle Test Procedure (WLTP) gemeten, maar de Nederlandse BPM baseert zich nog op de oude NEDC-testcyclus.
5. ‘Hand aan de kraan’
Een ander probleem in de plannen: de bijtellingspercentages, BPM- en MRB-voordelen voor elektrische auto’s liggen niet echt vast, maar kunnen afhankelijk van marktontwikkelingen worden aangepast (het principe van ‘hand aan de kraan’). Ook langs deze weg staat de voorspelbaarheid van overheidsbeleid dus ter discussie. Ten opzichte van de teksten uit het klimaatakkoord is het wetsvoorstel gelukkig wel wat afgezwakt op dit punt; alleen bij grote afwijkingen naar boven of naar onder van de aantallen elektrische auto’s en (dus) overheidsfinanciën zal het kabinet ingrijpen op de tarieven. De verwachting is vooralsnog dat, onder meer door deze maatregelen, 24 procent van de nieuwe auto’s in 2025 emissievrij zal zijn.
6. Lastenverzwaring of lastenverlichting?
Om de fiscale voordelen voor emissieloze auto’s te kunnen (blijven) betalen, worden er twee belastingverhogingen voorgesteld: de MRB op bestelauto’s voor ondernemers (te beginnen met gemiddeld 24 euro per jaar in 2021 en oplopend tot 96 euro per jaar extra in 2024), en een verhoging van de dieselaccijns in twee stappen van 1 cent (in 2021 en 2023).
7. Nog geen aanschafsubsidie voor particulieren
Een belangrijk element in het klimaatakkoord is de subsidie op de aanschaf van een elektrische auto door particulieren. Hiermee wordt meer evenwicht in de stimulering gebracht tussen de zakelijke en particuliere markt. Zo’n aanschafsubsidie maakt echter geen onderdeel uit van de fiscale plannen die op Prinsjesdag zijn gepresenteerd. Deze wordt komende maanden, in samenwerking met de autobranche verder uitgewerkt.
Bronnen: BOVAG en Koninklijke RAI Vereniging